Vorige week zagen wij de musical De Soldaat van Oranje. Zoals ik al eerder schreef, kwam de musical hard binnen. De musical speelt in de tweede wereldoorlog. Er is dus dood, verdriet, ruzie, verraad. Dat maakt de musical al heftig. Daaronder zit echter ook nog een diepere laag over de morele dilemma’s van de hoofdpersonages. Wanneer kom je in opstand tegen de gevestigde orde in als deze jouw normen en waarden overtreedt? Wanneer ga je zelf actie ondernemen? Al vroeg in de musical zingt een deel van de cast ‘als wij nu niets doen, wie dan?’.
De parallel met mijn leven en klimaatverandering is snel getrokken. Als ik, met mijn rijkdom, privileges en goede gezondheid, niets doe, wie dan? In het geval van klimaatverandering is die vraag nog treffender omdat wij, de rijken, ook de meeste schade hebben aangericht – door te vliegen, veel spullen te kopen, in grote huizen te wonen en auto te rijden.
Maar ja, waar begin je dan. Maakt het überhaupt uit wat ik als enkeling doe en wat heeft daadwerkelijk effect? Voor mij waren het twee boeken die me de eerst aanknopingspunten gaven: De Verborgen Impact van Babette Porcelijn en We are the Weather van Jonathan Safran Foer.
De Verborgen Impact is een heel toegankelijk boek en gaat over, je raadt het niet, de verborgen impact van ons leven op het klimaat, het milieu, en sociaal welzijn. De mensen die elders in erbarmelijke omstandigheden werken voor onze kleren en electronica, het waterverbruik, de CO2 uitstoot en de bomenkap elders op de wereld voor ons eten op tafel, dat werk. Het boek geeft inzicht in wat er echt toe doet. Zo leerde ik dat een dag minder vlees eten veel meer water bespaart dan korter douchen (vleesproductie kost heel veel water). Ook kan je beter je autokilometers inperken dan plastic verpakkingen mijden (autobanden geven veel microplastics af). Het boek helpt om te zien waar je moeite echt loont, en waar moeite niet zo veel oplevert. Het hielp mij om in te zien hoeveel impact spullen, en dan vooral electronica, hebben. Ik was al bezig met weinig spullen in huis halen, maar dit boek gaf me nog wat meer motivatie om altijd eerst een tweedehands exemplaar te zoeken als ik dan wel iets aanschaf.
Het tweede boek, We are the Weather van Jonathan Safran Foer, gaat vooral over eten. De details herinner ik me niet meer, zijn voornaamste aanbeveling wel: vegan before dinner. Oftewel: plantaardig ontbijten, snacken en lunchen en pas bij het avondeten vlees en/of zuivel eten. Deze boodschap hielp mij enorm om plantaardiger te gaan eten: ik was al vegetariër en plantaardig ontbijten en lunchen zou me wel lukken, ik hield tenslotte al van havermout, hummus en pindakaas. Al doende las en leerde ik steeds meer over (plantaardig) eten en inmiddels eet en drink ik gedurende de hele dag zo goed als geen zuivel meer.
Beide boeken gaven me hoop en handelingsperspectief. ‘Als de wereld in brand staat, wie blust dan het vuur?’, zingen de personages in de Soldaat van Oranje. Ik kan het vuur in mijn eentje niet doven, maar mede dankzij deze boeken draag ik wel bij aan het bluswerk.
Leave a Reply